14. Archivnictví
Charakteristika archivnictví
Archivnictví je obor lidské činnosti zaměřený na péči o archiválie jako součástí národního kulturního dědictví a plnící funkci správní, informační, vědecké a kulturní.
Slovo archiv pochází z latinského archivum, archivium a to zase z řeckého archeion>úřad, úřední budova
Archiv je zařízení, které slouží k ukládání archiválií a péči o ně.
Archiválie je záznam, který byl vzhledem k době vzniku obsahu původu, vnějším znakům a trvalé hodnotě vybrán ve veřejném zájmu k trvalému uchování a byl vzat do evidence archiválií, např. pečetě a jiné hmotné předměty.
Archivy se dělí na:
a) Veřejné - jsou zakládány státem
b) Soukromé – může zřídit fyzická nebo právnická osoba
Veřejné archivy
a) Národní
· Je správním úřadem
· Je ústředním archivem státu
· Je přímo řízený ministerstvem vnitra
· V čele je ředitel (jmenuje a odvolává ministerstvo vnitra)
· Sídlí v Praze
· Organizační řád schválený ministerstvem vnitra
· Jeho rozpočet je součástí rozpočtové kapitoly MV
· Provádí výběr archiválií mimo skartační řízení u dokumentů nabídnutých ČR darem, nebo ke koupi a u dokumentů nalezených nebo u dokumentů vlastníků, kteří o to požádají
b) Státní oblastní archiv (Praha, Třeboň, Plzeň, Litoměřice, Zámrsk, Moravský zemský archiv v Brně, Zemský archiv v Opavě)
· Jsou přímo podřízenými ministerstva vnitra
· Financování, ekonomika jsou rozpočtovány z kapitoly ministerstva vnitra
· V čele je ředitel (jmenuje a odvolává ministerstvo vnitra)
· Sídlem jsou obce, podle nichž jsou archivy pojmenovány
· Provádí výběr archiválií mimo skartační řízení u zřizovatelů soukromých archivů
c) Specializované
· Může působit jako archiv, pokud mu byla udělena akreditace
· Jsou organizační složky státu, státní příspěvkové organizace, státní podniky, vysoké školy, školy
· Specializovaný archiv slouží k ukládání archiválií, které vznikli z činnosti zřizovatele, nebo z činnosti jeho právních předchůdců
d) Bezpečnostní
· Vyhledává archiválie pro potřeby správních úřadů a ostatních organizačních složek státu, orgánů územních samosprávných celků, PO, FO, pořizuje z nich výpisy, opisy, kopie
Příklady bezpečnostních archivů
· Ministerstvo vnitra
· Min. obrany
· Min. zahraničních věcí
· Národní bezpečnostní úřad
· Zpravodajské služby ČR
e) Archivy územních samosprávných celků
· Může působit, pokud mu byla udělena akreditace
Právní úprava
Zákon č. 499/2004 Sb., o archivnictví a spisové službě a o změně některých zákonů
Sčítání lidu, domů a bytů
· Sčítání je zvláštní statistické zjišťování, při němž jsou k jednomu okamžiku zjištěny údaje o obyvatelstvu
· Přípravu a organizaci zajišťuje ČSÚ, smluvním partnerem je Česká pošta.
· Sčítání bylo provedeno formou sebesčítání.
· Fungovalo call centrum. Sčítací komisaři roznášeli formuláře.
· Každý občan dostal Sčítací list osoby, Bytový nebo Domovní list.
· Odevzdávat vyplněné sčítací formuláře bylo možné odevzdávat Internetem, předat sčítacímu komisaři, odesláním poštou v obálce nebo odevzdání na kterékoliv poště.